Öznur Değer

 

MÊRDÎN - Şakran Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan Rozerin Kalkan’ın tahliyesi İdare ve Gözlem Kurulu tarafından engellenerek 11 ay sonrasına ertelendi. Kurul raporunda Rozerin’in yıllar önce infaz etmiş olduğu disiplin cezaları ve tek tip kıyafet uygulamasına karşı çıkması tahliyesine engel olarak öne sürüldü.

 

Türkiye ve Kurdistan’daki cezaevlerinde 21’inci yüzyılda uygulanan çoklu “işkence” yöntemlerinden biri İnfaz Kanununda yapılan değişiklik sonucunda 29 Aralık 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri” oldu. Bu merkezlerin oluşturduğu İdare ve Gözlem Kurulları ise yönetmeliğin yürürlükte olduğu 3 yılda sayısız hak ihlaline imza attı. Yüzlerce tutsağın tahliyesini engelleyen, yaşam koşullarını daraltan, tutsakları adeta tecrit eden bu kurullar, özelde siyasi tutsaklara yönelik uygulamalarıyla fiili infaz yakma politikası sürdürüyor. Tutsakların koşullu salıverilme hakkını keyfi ve soyut gerekçelerle elinden alan kurullar, hapishanede yeni bir yargılama ve cezalandırma düzeni oluşturuyor.

 

İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı tarafından tahliyesi engellenen son tutsak ise Şakran Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan siyasi tutsak Rozerin Kalkan. 11 Ağustos 2016 tarihinden bu yana tutuklu bulunan ve “örgüt üyeliğinden” 9 yıl, “örgüt propagandasından” ise 1 yıl 3 ay olmak üzere toplam 10 yıl 3 ay hapis cezasının yatarını tamamlayarak 16 Nisan’da koşullu salıverilmesi gereken Rozerin, hakkında Şakran İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı’nın “iyi halli olmadığına” yönelik kararı gerekçe gösterilerek tahliye edilmedi.

 

6 sayfalık rapor 12 kişilik imza

 

İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı tarafından 4 Nisan’da hazırlanan 6 sayfalık rapor, kurul başkanı olarak Cumhuriyet Savcısı, kurum müdürü, kurum ikinci müdürü, Karşıyaka 1 Nolu İzleme Kurulu üyesi, idare memuru, öğretmen, psikolog, sosyal çalışmacı, psikolog, İzmir İl Sağlık Müdürlüğü, sosyal çalışmacı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, sorumlu İKBM ve teknisyen olmak üzere 12 kişinin imzasını taşıyor.

 

4 başlıklı karar

 

“Talep ve Karar Konusu”, “Koşullu Salıverilme Şartları ve Dayanak Pozitif Hukuk Düzenlemeleri”, “Gözlem Değerlendirme Raporlarının İrdelenmesi ve İyi Halliliğe İlişkin Gerekçe” ve “Karar” olmak üzere 4 başlıktan oluşan raporda, Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik maddeleri yer aldı.

 

Yasaya karşı yeni yasa

 

Raporda, “… koşullu salıverilme tarihinin gelmiş olması hükümlü bakımından kazanılmış hak teşkil etmemektedir. Hükümlünün kendisine verilen bu fırsatı bir ihsan veya zaten edinilmiş hak olarak görmemesi ve koşullu salıverilme şartlarını sağlamak için çaba göstermesi gerekmektedir” ifadelerinin yer alması dikkat çekti.

 

Tek tip kıyafet uygulamasına karşı çıkmak tahliyeye engel

 

Raporun, “Gözlem Değerlendirme Raporlarının İrdelenmesi ve İyi Halliliğe İlişkin Gerekçe” başlıklı kısmında Rozerin’in daha önce kalmış olduğu Niğde E Tipi Kapalı Cezaevi de hatırlatıldı. Rozerin’in “tek tip kıyafet” uygulamasına karşı çıkmasının tahliyesi önünde engel olarak belirtildiği raporda, TSK’nin Efeîn’e yönelik saldırısına ve PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerinde uygulanan tecride karşı çıkmış olması, belirtilen nedenler için açlık grevi eylemine girmiş olması da tahliyesine engel olarak gösterildi. Belirtilen konulara dair tepki göstermesi raporda, “toplumla bütünleşmeye hazır değil” şeklinde yorumlandı.

 

Neye taraf kime taraf?

 

Ayrıca Rozerin’in “tarafız” koğuşa geçmemiş olması ve “pişmanlık” dayatmalarını kabul etmemesi de tahliyesine engel olarak gösterildi.

 

Yıllar önce aldığı disiplin cezaları tahliyeye engel

 

Yine Rozerin’in cezaevinde bulunduğu süre zarfında cezaevi idaresi tarafından kendisine verilen ve birçoğunun infazını yıllar önce bitirdiği disiplin cezaları da tahliyesine engel olarak öne sürüldü.

Psiko-sosyal servise çıkmamak!

 

Rozerin’in kendi iradesiyle psiko-sosyal servise çıkmamış olması da kurul tarafından tahliye engeli olarak ele alındı.

 

Tasarruflu ve temiz olmak mı tahliyeye engel?

 

Raporda, “… genel ve kısmi arama ile sayımlarda idare ve kurum personelinin çalışmalarını kolaylaştırma veya engellemeye yönelik herhangi bir disiplin soruşturması olmasa da, personele karşı arama konusunda serzenişleri olduğu, oda yerleşim ve yatma planına riayet ettiği, yaşadığı, çalıştığı ve ortak etkinliklerde bulunduğu mekanların temizlik ve işleyiş kurallarına, elektrik ve su kullanımı gibi genel harcamalarda tasarruf kurallarına riayet ettiği, kişisel bakımına özen gösterdiği…” ifadeleri dikkat çekti.

 

Yaşadığı ihlalleri yazmak da suç

 

Yine raporda Rozerin’in maruz kaldıkları hak ihlallerine dair kamuoyunu bilgilendirmeye yönelik kaleme aldığı mektup da tahliyesine engel olarak gösterildi.

 

Tutsağın okula devam etmemesi tahliyeye engel

 

Rozerin’in Munzur Üniversitesi’nde öğrenciyken tutuklanmasının ardından cezaevinde okula devam etmemesi, “manevi rehberlik birimi” programlarına katılmaması, istediği sanatsal ve sportif faaliyetlere katılması, istediği kitap ve yayınları okuması da “iyi hali” önünde engel olarak öne sürüldü.

 

‘Kürt Halk Önderi’

 

Rozerin’in PKK Lideri Abdullah Öcalan için “Kürt Halk Önderi” tanımını kullanması da tahliyesine engel olarak gösterildi.

 

Puanlama sistemi

 

Kararın gerekçesinde Rozerin’in 45 olan alt eşik puanını geçememiş olup puanının 33.75’te kaldığı ifadeleri kullanılarak, bir sonraki değerlendirme tarihi 11 ay sonra olup 16 Mart 2025 tarihi olarak belirlendi.

 

Kurul yönetmeliğiyle çelişiyor

 

“Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik”in Birinci Bölümünde yer alan “Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar” başlığının 3’üncü maddesinin d bendinde, “Değerlendirme dönemi: Hükümlünün ceza infaz kurumuna kabulü sonrasında idare ve gözlem kurulunca ilk gözlem kararının alındığı tarih ile başlayan her bir altı aylık dönemi” kapsayacağı açıkça belirtilmesine rağmen Rozerin hakkında bir sonraki değerlendirme tarihinin 11 ay sonraya verilmiş olması yönetmeliğe de aykırılık teşkil ediyor.

 

Yönetmelikte 6 ay Rozerin’e 11 ay!

 

Yine “İdare ve gözlem kurulunun görevleri” başlığı altındaki 14’üncü maddenin e bendinde, “5275 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca bütün hükümlüler hakkındaki ara değerlendirmeleri en geç altı ayda bir yapar” ifadesi yer alıyor. Hükümlülerin gözlemlenmesi başlığı altında bulunan 9’ncu maddede de hükümlüler hakkında “en geç altı ayda bir idare ve gözlem kurulu tarafından değerlendirilir” ibaresi bulunuyor.

 

Her ne kadar raporda değerlendirme süresi “3 aydan az 12 aydan fazla olamaz” şeklinde belirtilse de yönetmelik maddelerinde de belirtildiği gibi bu süre en fazla 6 ay olarak belirtiliyor.

 

Değerlendirmeye katılamaz denilenlerin raporda imzası var

 

Yine “İdare ve gözlem kurulunun görevleri” başlığının 14’üncü maddesine göre, “Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendireceği Cumhuriyet savcısı, izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından görevlendirilen uzmanlar, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazından sonra koşullu salıverilmeye ayrılacak hükümlüler hakkında yapılacak değerlendirmeye katılmaz” denilse de raporda belirtilen isimlerin de kararda imzasının yer aldığı görülüyor.

 

Rozerin Kalkan kimdir?

 

Mêrdîn’de 11 Ağustos 2016 tarihinde evine yapılan baskınla gözaltına alınarak 9 gün boyunca TEM Şube’de gözaltında tutulan Rozerin, burada cinsel işkenceye maruz kaldı. 9 günün ardından çıkarıldığı mahkemece “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası yapmak” iddialarıyla tutuklanarak Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi’ne götürüldü. Yaklaşık bir hafta Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi'nde tutulan Rozerin, ardından Niğde E Tipi Kapalı Cezaevi’ne sürgün edildi. Burada 11 ay boyunca tek başına hücrede tutulan Rozerin, yazdığı sevk dilekçelerinin kabul edilmesi ve mücadelesinin sonuç vermesiyle İzmir Şakran Kadın Kapalı Cezaevi’ne sevk edildi.

 

Tahliyesi 11 ay sonra değerlendirilecek

 

Mardin 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde “örgüte üye olmak” ve “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla yargılanan Rozerin, “örgüt üyeliğinden” 9 yıl, “örgüt propagandasından” ise 1 yıl 3 ay olmak üzere toplam 10 yıl 3 ay hapis cezası aldı. Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Leyla Güven’in 7 Kasım 2018’de PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle Diyarbakır Kadın Kapalı Cezaevi’nde başlattığı süresiz-dönüşümsüz açlık grevi eylemine 1 Mart 2019 tarihinde dâhil olan Rozerin, haftalarca açlık grevinde kaldı.