MERKEZÊ XEBERAN - Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan derheqê ‘Teorîya Visyayîşî’ ya ke çarçeweya teorîk û dînamîkî de esase averşîyayîşê têkoşînê azadîya cinîye yo de wina vano: “No visyayîş başnêbîyayîşê visnayîşî yo, bêtesrîbîyayîş cîyabîyayîş o, fetisayîşê cuye cîyabîyayîş o.” No ercnayîş ewro zî rojeva xo paweno.

 

Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan seba îrade û azadîya cinîye heta ewro xeylê ercnayîşan kerdo. Kişta ercnayîşê ke ameyî kerdiş de averşîyayîşê azadîya komelî de zî derheqê rol û mîsyonê cinîye de çarçeweyêk îdeolojîk gam bi gam dîyar kerdo. ‘Teorîya Visyayîşî Yewbînan ra’  û ‘Hêmcuya azad’ hîmê ci awan keno.

 

Prosesê azadbîyayîşê cinîye ya ke bi Teorîya Visyayîşî dest pêkeno, kitabanê Abdullah Ocalanî de rotaya azadîya komelî ya bi ‘hemcuyêka azad’ roneno raşte. Teorîya Visnayîşî çi ya, qey lazimî bi ci yeno dîyîş?

 

Amac açarnayîşê xobîyayîşî yo

 

Wexto heme proses têkoşînê têgêrayîşê cinîyan yê ke aver şîyî yenê cigêrayîşkerdiş, merdim vîneno ke raştîya şorişî de merheleyêk wina teorîk û pratîk nêameyo destfînayîş û no zî bi teorîye zaf baş yeno dîyîş. Wexto ke teorîya visnayîşî yena destgirewtiş nêsewyewbînanîya mabenê cînsîyetan xerepîyaya û esasê awankerdişê newe ra sey amac yeno destgirewtiş. Hedefo esasî yê visnayîşî no yo ke hemverê sîstemê serdest yê camêrd û nêseyyewbînanîya bi cînsîyetê cinîye reyde kesê ke ameyî binpaykerdiş, biagêrnî xobîyayîşê înan.

 

Visnayîşê nêbaşîye ra

 

Abdullah Ocalan bi nê vatişan Teorîya Visnabîyayîşî ano ziwan: “Tay vanê qey hende visnayîşî? No visnayîşî nêbaşîye ra yo, bêtesrîbîyayîşê visnayîşî ra yo, fetisnayîşê cuye visnayîşî yo. Belkî tede derheqê dişmenî de çîyêk çinî bo. No zî binkewtiş, vînîkerdiş raştîyêk wina visnayîşî yo. Mezopotamya çimeyê cinîye bî, derguşê merdimîye bî. No visnayîşî ra merdim xo resneno îmkanê cuye. No visnayîş seba îmkan seba cuyêka merdimîye awam bîyo.” 

 

Raybazêk cuye

 

 

Abdullah Ocalan dewamê ercnayîşê xo de vano: “Têkilîyêke şenik yê camêrdî rewşêka binpaykerî rê rayîr akena. Karê camêrdî yê yewine cinîkerdişê sîstemê azadîya fikrî yê cinîye yo. Îradeya cinîye felç keno. Nika no zaf tehluke yo. Ganî ma nê rolî ra bivejî. Eke hemverê îradeya azade ya merdimî de rêzdarîya ma biba, lazimî bi îradeya azad esta. No seba ma exlaq o. eynî wextî de serewedarnayîş o. Seba camêrdî beno ke nêro tehemmulkerdiş. La seba mi raybarê cuye yo.” 

 

Xelisnayîşê tesîrê sîstemê serdest yê camêrdî ra

 

Abdullah Ocalan sewbîna wina dewam keno: “Raştîya tarîxî de cinî sîstemê serdestî de raştîya xo ra ameye dûrîkerdiş. Bi nê dûrîkerdişê hezaran serran reyde sîstemê serdest yê camêrdî de cinî koletî, bê îradebîyayîş, bê azadbîyayîşî cuyena. Cinî goreyê serdestîya camêrdî goreyê cîhanê camêrdî şekil bîya. Merheleyêka winasî de cuyena. Cinîya ke raştîyêk winasî de şekil bîya, cipersayîşî ra dûrî ya û sîstemê camêrdî ra nêxelesîyaya. Xo nêvînena, bi hemcînsanê xo reyde rêxistinbîyayîşî nêkena. Hetê şikitişê sîstemî de zî zehmetî ancena. Heta ke îraadeya azad bi cinîye reyde nêvejîya raşte ru seyyewbînanîye zî pê nîna. Cayê visnayîşî çinî bo de merdim eşkeno qala çîyêk tena bikero; no zî cuyêke ke îradeya cinîye bi temamî ameya şikitiş a.”

 

Cîyabîyayîşî vilayê wextî mekerêne

 

Abdullah Ocalan diyar keno ke prosesê visnayîşî zîhnîyetê camêrd û têkoşînî ganî wextî de nêro vilakerdiş û no tesîrêk negatîf têkoşînê azadîya komelî ser de keno û wina domneno: “Texrîbatê bi hezaran serran demêk kilm de çareser nêbeno. Sewbîna yeno manaya ke bahaneyê bêtêkoşînbîyayîşî wextî mîyan de vila beno. Coka ra zî ganî şert û mercê ke cinîye esas gênî bêrî awankerdiş û çarçeweya sîstemo e her daîm bêro rayraberdiş. Visnayîşî zemînê xoşinasnayîşî awan keno. Hetê averberdişê îrade û xobîyayîşî de wayîrê rolêk muhîm o. Hedef û sebebê prosesê cuyêka azad o.”